Hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyası gələcək analar üçün ciddi sağlamlıq problemidir. Sidik yolları infeksiyası sidik yollarına təsir edən bakterial infeksiyadır. Bu vəziyyət hamiləlik dövründə daha çox rast gəlinir və ana ilə körpə sağlamlığı üçün potensial risklər daşıyır.
Hamiləlik hormonal və anatomik dəyişikliklərin bir araya gəldiyi bir prosesdir. Bu dəyişikliklər sidik yollarını bakterial infeksiyalara qarşı daha həssas edə bilər. Bundan əlavə, uşaqlığın böyüməsi, sidik kanalının sıxılması və sidik axınının artması kimi faktorlar hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyası riskini artıra bilən səbəblərdəndir.
Hamiləlikdə sidik yolları infeksiyasının simptomları çox vaxt ümumi sidik yolları infeksiyası ilə eynidir. Bunlara:
- tez-tez sidiyə getmə,
- sidik ifrazatı zamanı yandırma və ya ağrı,
- köpüklü və ya pis qoxu olan sidik,
- göbək altı nahiyyəsindəki ağrı və ya təzyiq daxildir.
Hamiləlik dövründə bu simptomlar bəzən azala və ya fərqlənə bilər. Məsələn, sidik yolları infeksiyası olan bəzi hamilə qadınlarda heç bir əlamət olmaya bilər ki, bu da diaqnozun qoyulmasını çətinləşdirir.
Qeyd olunan kimi, hamiləlik dövründə bu problem ana və körpə sağlamlığı üçün potensial risklər daşıyır. Müalicə edilmədikdə infeksiya böyrəklərə yayıla və ciddi böyrək infeksiyasına (pielonefrit) səbəb ola bilər. Piyelonefrit yüksək hərarət, şiddətli bel ağrısı, ürəkbulanma, qusma kimi daha ciddi simptomlara səbəb ola bilir. Həmçinin, hamiləlikdə sidik yolları infeksiyası vaxtından əvvəl doğuş riskini artıra bilir.
Hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyasının yarada biləcəyi problemlər, səbəbləri və ondan müdafiə olunmağın yolları haqqında gəlin ətraflı məlumat alaq.
Sidik yolları infeksiyası nədir və hansı bakteriyalar ona səbəb olur?
Sidik yolları infeksiyasının əsas səbəbi bakteriyaların sidik yollarına daxil olmasıdır. Bu infeksiyaya səbəb olan ən çox yayılmış bakteriya Escherichia coli (E. coli), adətən bağırsaqlarda yaşayır, lakin sidik kanalı vasitəsilə sidik yollarına daxil ola bilir. Staphylococcus saprophyticus və Klebsiella pneumoniae kimi digər bakteriyalar da sidik yolları infeksiyasına səbəb ola bilər. Qadınlarda sidik yolları infeksiyasının inkişafına təkan verən bir neçə risk faktoru var.
Hamiləlikdə sidik yolları infeksiyası nədən yaranır?
Hamiləlik zamanı sidik yolları infeksiyası qadın orqanizmində baş verən fizioloji dəyişikliklərlə əlaqəli müxtəlif amillərə görə tez-tez rast gəlinən haldır. Bunun bəzi əsas səbəbləri bunlardır:
- Hormonal dəyişikliklər. Hamiləlik hormonları, xüsusilə progesteron sidik kisəsi əzələlərinin boşalmasına səbəb ola bilir. Bu boşalma sidiyin təbii axınını yavaşladır, bakteriyaların çoxalmasına və hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiya riskinin artmasına imkan verir.
- Sidik durğunluğu. Hamiləlik zamanı uşaqlıq genişləndikcə sidik kisəsi və sidik axarlarına təzyiq göstərərək qismən sıxılmaya və ya sidik axınının azalmasına səbəb ola bilər. Sidik durğunluğu kimi tanınan bu vəziyyət sidik kisəsinin tam boşalmasına mane ola bilər və bakteriyaların böyüməsi üçün əlverişli mühit yarada bilər ki, həmin bakteriyalar hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyasına səbəb olur.
- Artan sidik ifrazı tezliyi. Hamilə qadınlar böyüyən uşaqlığın sidik kisəsinə təzyiqi səbəbindən sidik ifrazı tezliyi ilə qarşılaşırlar. Sidik ifrazının tezliyi sidik yollarını qıcıqlandıra və hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyası riskini artıra bilər.
Hamiləlikdə sidik yolları infeksiyası simptomları nələrdir?
Hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyası müxtəlif simptomlarla özünü göstərə bilər. Bu simptomlardan xəbərdar olmaq və aşağıda qeyd olunanların hər hansı biri ilə qarşılaşılan zaman dərhal həkimə müraciət etmək həm ana, həm də körpənin sağlamlığı üçün vacibdir.
- Sidik tezliyi. Hər dəfə az miqdarda sidik ifrazı ilə adi haldan daha tez-tez sidiyə getmə ehtiyacı hiss etmək.
- Təcililik. Sidik kisəsi dolu olmasa belə, ani və güclü sidiyə getmə istəyi.
- Yandırma və ya ağrılı sidik ifzatı. Sidik ifrazatı zamanı narahatlıq və ya yanma hissi.
- Köpüklü və ya qanlı sidik. Sidik köpüklü, bulanıq görünə bilər və ya qan olması səbəbindən qırmızı və ya çəhrayı rəngə malik ola bilər.
- Pis qoxulu sidik. Sidik kəskin, xoşagəlməz qoxuya malik ola bilər.
- Qasıqüstü nahiyyədə və ya çanaqda ağrı. Qarın altında və ya çanaq bölgəsində küt və ya kəskin ağrı ola bilər.
- Bel ağrısı. Bel bölgəsində, böyrəklərin ətrafında ağrı və ya narahatlıq ola bilər.
- Yorğunluq və ya narahatlıq. Ümumən yorğun, özünü zəif və ya pis hiss etmək.
Qeyd etmək lazımdır ki, hamiləlik dövründə sidik yolları infeksiyası olan bəzi hamilə qadınlar, xüsusən də sidikdə bakteriyaların nəzərə çarpan əlamətlərə səbəb olmadığı asimptomatik bakteriuriya hallarında heç bir simptom yaşamaya bilər. Buna görə də prenatal baxım zamanı müntəzəm edilən sidik testləri infeksiyanın erkən aşkarlanması üçün çox vacibdir.
Hazırladı: ATU-nun urologiya kafedrasının rezidenti Kənan Hacılı